Bệnh
về máu là một trong các bệnh nguy hiểm và cần sự điều trị phức tạp, lâu
dài. Dưới đây là thông tin cơ bản về một số bệnh máu.
Bệnh Tan máu bẩm sinh
Theo thông tin từ Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, bệnh Tan máu bẩm sinh (Thalassemia) là bệnh thiếu máu do tan máu, bệnh biểu hiện suốt đời, thuộc nhóm bệnh di truyền - bẩm sinh, gặp ở cả nam và nữ. Bệnh có hai biểu hiện nổi bật đó là thiếu máu và ứ sắt trong cơ thể.
Thiếu máu này kéo dài, nặng dần, nên da
trẻ xanh xao, nhợt nhạt, trẻ mỏi mệt ít hoạt động, chậm phát triển, nếu
để kéo dài thì gan lách to ra, biến dạng cả bộ mặt. Một điều phiền toái
là thiếu máu này không đáp ứng với điều trị bằng thuốc, mà phải điều trị
bằng truyền máu nhiều lần, để bảo đảm duy trì lượng huyết cầu tố luôn
luôn trên 100g/lít, có như vậy thì trẻ mới có thể phát triển bình thường
và gan lách không to ra.
Tan máu bẩm sinh là căn bệnh hết sức
nguy hiểm. Hiện nay, có hàng ngàn bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em đã và
đang ở trong tình cảnh hết sức khó khăn và thương tâm do không chỉ mang
bệnh mà còn mặc cảm với hình hài của mình do di chứng nặng nề của bệnh.
Nếu một trong hai
bố mẹ có một người mang
gene Thalassemia, thì
con của họ sinh ra sẽ có khả năng một nửa bình thường, một nửa là trẻ lành nhưng có mang gene Thalassemia.
Ảnh: photo-dictionary.com
Ở Việt Nam, ước tính có khoảng 5,3 triệu
người mang gene bệnh, có hơn 20.000 bệnh nhân cần điều trị, mỗi năm có
trên 2.000 trẻ sinh ra bị bệnh cần điều trị. Bệnh nhân có ở tất cả các
tỉnh/thành phố trên cả nước, đặc biệt là ở các tỉnh miền núi, khu vực có
dân tộc ít người sinh sống.
Bệnh Hemophilia
Là bệnh rối loạn đông máu di truyền do
thiếu yếu tố đông máu 8 và 9, khiến bệnh nhân rất dễ bị chảy máu và
không thể cầm được. Đông máu phụ thuộc vào sự tương tác của nhiều thành
phần trong máu. Một vài trong số đó được gọi là yếu tố đông máu. Nếu một
trong số các yếu tố đông máu này không có hoặc bị thiếu thì chảy máu
kéo dài có thể xảy ra. Một bệnh nhân Hemophilia có ít yếu tố đông máu
hơn bình thường.
Nhìn chung bệnh nhân Hemophilia càng
nặng càng có biểu hiện bệnh sớm. Triệu chứng thường xuất hiện khi trẻ
bắt đầu tập đứng và lẫm chẫm tập đi. Sau những cú ngã hoặc va chạm khi
tập đi thường xuất hiện xuất huyết dưới da hoặc chảy máu môi, lưỡi. Ở
trẻ 2-3 tuổi chảy máu trong cơ khớp hay gặp với biểu hiện sưng đau, giảm
vận động của chân, tay.
Bệnh có thể gây chảy máu bất cứ vị trí
nào trên cơ thể với các dấu hiệu như bầm tím dưới da nhưng gặp nhiều
nhất là chảy máu ở vị trí các khớp, các cơ gây sưng đau và nặng hơn có
thể bị xuất huyết não dẫn đến tử vong.
Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 6.000
người mang căn bệnh nguy hiểm này nhưng trên trực tế số người được phát
hiện, chẩn đoán và điều trị còn rất ít (30%).
Thiếu máu
Là sự giảm số lượng hồng cầu hay lượng
hemoglobin thấp hơn mức bình thường.
Thiếu máu làm cho lượng oxi vận
chuyển trong cơ thể kém hơn bình thường. Người bị thiếu máu sẽ bị thiếu
oxi. Người bị thiếu máu cảm thấy lúc nào cũng mệt mỏi, da dẻ xanh xao,
hồi hộp, thở ngắn.
Phụ nữ thường dễ bị thiếu máu hơn nam
giới, vì họ bị mất máu do kinh nguyệt mỗi tháng. Thiếu máu do thiếu sắt
cũng thường gặp ở nữ.
Ở người lớn, thiếu máu do thiếu sắt
thường do mất máu lâu ngày. Thiếu máu này có thể do kinh nguyệt, hay do
mất máu ít nhưng kéo dài (có thể khó phát hiện) như trong bệnh giun móc,
loét dạ dày - tá tràng, ung thư đại tràng. Thiếu máu cũng có thể là do
xuất huyết dạ dày - ruột khi dùng một số thuốc để trị đau nhức thông
thường như: aspirin, diclofenac và ibuprofen (ADVIL, MOTRIN).
Ở trẻ em, thiếu máu thiếu sắt thường do
chế độ ăn uống thiếu chất sắt. Ngoài ra còn những nguyên khác cũng gây
ra thiếu máu là do: thiếu vitamin B12, thiếu axit folic, do vỡ hồng cầu,
rỗng ống tủy xương…
Đa hồng cầu
Là một trong những bệnh lý tăng sinh tủy
ác tính không rõ căn nguyên, đặc trưng bởi sự tăng sinh của cả 3 dòng
hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu ở trong tủy xương, dẫn đến sự gia tăng số
lượng của các tế bào này trong máu ngoại vi, đặc biệt là số lượng hồng
cầu.
Các biểu hiện thường gặp của bệnh là đau
đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, nhìn mờ, chảy máu cam, xuất huyết tiêu
hóa, bầm tím tự nhiên trên da, ngứa, ra nhiều mồ hôi, gầy sút, mặt và
lòng bàn tay đỏ, đau nhức xương, gan lách to và các biểu hiện tắc mạch
như đau cách hồi, nhồi máu não.